شهر سیم و لام!
اشكانیان ایران را به هجده ایالت تقسیم كرده بودند و یكی از آنها ایالت قومس بود. قومس قسمتی از سمنان و دامغان بود كه در كتاب‌های قدیمی و سفرنامه‌ها اسمش زیاد آمده. در كتاب‌های تاریخی، بنای شهر سمنان را به تهمورث پادشاه پیشدادی نسبت می‌دهند. نژاد مردمش آریایی است و زبانشان سمنانی.سمنان زمانی پل ارتباطی سه ایالت معروف خراسان، ری واسترآباد بود. همیشه هم حكومت‌های مركزی به آن چشم داشتند. آن وقت‌ها در مسیر جادة اصلی ابریشم بود، الان هم در مسیر زوار امام رضا(ع).
بعضی از اهالی سمنان عقیده دارند كه نام قدیم سمنان، سیم لام بوده و آن را دو نفر از فرزندان نوح پیغمبر به نام‌های سیم النبی (سام النبی) و لام النبی ساخته‌اند. بعدها سیم لام به سمنان تبدیل شده. مقبرة سام و لام در كوه‌های شمال شرقی شهر سمنان در محلی به نام «پیغمبران» است. بعضی هم می‌گویند نام قدیم سمنان در زبان محلی «سه‌مه‌نان» بوده و منظور محلی‌ها این بوده كه محصولات كشاورزی این منطقه، نان و آذوقه اهالی را بیشتر از سه ماه تأمین نمی‌كند.
سمنان هم مثل دامغان، یك برج به نام برج چهل دختر دارد. مردم سمنان معتقدند این برج را چهل دختر كه تارك دنیا شده بودند، با گل و خشت ساخته‌اند. یكی از ییلاق‌های اطراف شهر سمنان، شهمیرزاد است كه با باغ‌های زیبا و آهوان كوهستانِ اطرافش به شهرهای كویری پایین دست فخر می‌فروشد.
اگر می‌خواهید تنوع طبیعی كم‌نظیری را ببینی، می‌توانید از سمنان به شهمیرزاد، از آن‌جا به فولادمحله و پس از آن به كیاسر بروید و راهتان را به سمت ساری و نهایتا خزرآباد ادامه بدهید. این راه را می‌توانید در یك روز طی كنید. كویر، كوهستان، جنگل و دریا همة چیزهایی هستند كه در یك روز خواهید دید. اما سمنان دیدنی های دیگری هم دارد که لذت تماشایشان خیلی بیشتر از خلاصه کردن آنها در چند جمله است. اما اگر بخواهید کوتاه از چهارگوشه سمنان بشنوید، ادامه این مطلب را بخوانید:
مسجد امام
اگر وارد هر مسجد قدیمی چهار ایوانی شدید، بدانید آن ایوانی كه تزئیناتش زیباتر و مفصل‌تر است، ایوان اصلی است. اسم قدیم این مسجد، مسجد سلطانی است و در زمان فتحعلی شاه قاجار ساخته شده. این مسجد به خاطر كتیبه‌هایش كه با خطوط نستعلیق و ثلث كتابت شده، شهرت زیادی دارد. اسم معمار این بنا، استاد صفر علی معمار است.
مكان مقدس
همیشه بناهای مقدس را در مكان‌های مقدس می‌سازند. خیلی از مساجد را یا بر روی آتشكده‌ها و یا بر روی كلیساها ساخته‌اند. مسجد جامع سمنان كه از قدیمی‌ترین آثار اسلامی شهر سمنان است، بر روی بقایای یك آتشكده بنا شده. این بنا از بناهای دوران تیموریان است.
قلعه‌های سارو
تا وقتی كه قصه، قصة جنگ بود، این قلعه‌های كوچك و بزرگ سارو جای اقوام مختلف جنگجو از جمله اسماعیلیان بود. وقتی هم كه قصه عوض شد، گنج‌جوها آمدند و كندند و گشتند و رفتند. قلعه‌های سارو در 10 كیلومتری شمال شرقی سمنان در نقطه‌ای كوهستانی با همین نام قرار گرفته‌اند.
خوان هفتم
از ارگ دولتی ایالت قومس قدیم فقط همین دروازة شمالی باقی مانده. روزگاری ناصرالدین شاه از این دروازه عبور كرد تا به زیارت مشهد برود. بعدها در زمان رضا شاه كه بنا شد خیابان‌ها را عریض‌تر كنند و بناهای جدید هم بسازند، دلشان به حال رستم سوخت كه آن بالا در حال نبرد با دیو سفید است. الان هم اگر شما دوست دارید كه كاشی‌های هفت رنگ، مناره‌های زیبا، نقوش هندسی، نقش شیر و خورشید و سربازان قاجاری و تسلیحاتشان را ببینید، باید سری به مركز شهر سمنان بزنید.
از صنم تا صمد
خودش می‌گوید: «... از تبریز به عزم سمنان درآمدم. چون به اوجان رسیدم، آن مرض سخت از من برفت. دریافتم كه از بركات ترك محبت ایشان امیدی حاصل آمد. زیرا سلطان بت‌پرست بود و من تا آن اوقات، صمد را نهاده و در خدمت صنم‌پرستی، صرف عمر كرده بودم.» صوفی‌آباد روستایی است كه امیران و شاهان مغول برای درك خدمت شیخ علاءالدوله سمنانی به آن‌جا می‌آمدند و حالا هم مزار شیخ این‌جاست. روستای صوفی‌آباد در 10 كیلومتری شمال شرقی شهر سمنان است.
خانه ایرانی
به همه شهرهای كویری یا حاشیة كویری ایران كه بروید، خانه‌های زیبایی می‌بینید كه آخر زیبایی و تزئینات‌اند. خانة تدین یا خانة مهدیه هم از این خانه‌هاست كه در اواخر دورة قاجار ساخته شده. مثل بقیة خانه‌های كویری، اندرونی و بیرونی، زمستان‌نشین و تابستان‌نشین دارد. بادگیر، حوض‌خانه و اصطبل هم دارد. خانة تدین در حال حاضر به عنوان اداره كل میراث فرهنگی و گردشگری استان سمنان استفاده می‌شود.
كودكی كه هرگز متولد نشد
استخوان‌های مادر و فرزندی كه در شكم دارد، به خوبی معلوم هستند. می‌گویند متعلق به 4500 سال قبل هستند. این استخوان‌ها در موزه سمنان (حمام پهنه) نگهداری می‌شوند و جالب‌ترین شیء موزه به حساب می‌آیند.
حمام حضرت
یك شهر اسلامی حتما بازار، حمام، مسجد و كاروانسرا را دارد. به بازار سمنان كه وارد بشوید، بین دو مسجد (مسجد جامع و مسجد امام) و در نزدیكی امام‌زاده یحیی، حمام پهنه معروف به حمام حضرت را می‌بینید كه الان به موزه تبدیل شده. این حمام هم مثل خیلی از حمام‌های قدیمی، دارای قسمت‌های مختلف رختكن، گرم‌خانه و... است.
گروه گردشگری تبیان- الهام مرادی
برگرفته از همشهری آنلاین
